Το Μέλλον της Ελλάδας
Η οικονομία μπορεί να ανακάμψει εντός της Ευρωζώνης. Επιστροφή στη δραχμή θα ήταν δημοσιονομική αυτοκτονία.
των Ν. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ, Γ. ΙΩΑΝΝΙΔΗ, Ε. ΠΕΤΡΑΚΗ, Χ. ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ ΚΑΙ Θ. ΣΤΕΓΚΟΥ
Αυτή την Κυριακή οι Έλληνες θα προσέλθουν στις κάλπες με σύγχυση, φόβο και βιώνοντας μια τρομακτική επιδείνωση του βιοτικού τους επιπέδου. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, το μέγεθος της κρίσης στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη έχει πιάσει επανειλημμένα τις χρηματοπιστωτικές αγορές απροετοίμαστες. Οι ψηφοφόροι της χώρας βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο δίλημμα που θα καθορίσει το μέλλον της Ελλάδας για πολλές γεννιές: Να μείνουν στο ευρώ ή να διαπράξουν δημοσιονομική αυτοκτονία με μια επιστροφή στην δραχμή. Η επιλογή των Ελλήνων ψηφοφόρων θα επηρεάσει σημαντικά τη μελλοντική σύνθεση της ζώνης του ευρώ και τους κανόνες που οι χώρες-μέλη της ακολουθούν.
Με μια πρώτη ματιά, υπάρχει μια εύκολη απάντηση στο δίλημμα: Παραμονή στο ευρώ- προτίμηση του 80% περίπου των Ελλήνων, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Από δική της πρωτοβουλία και σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της δανειακής συμφωνίας με τη ΕΕ-ΔΝΤ, η Ελλάδα έχει υποστεί σοβαρή λιτότητα για περισσότερο από δύο έτη. Ήταν σε ύφεση για πέντε έτη, ενώ κατάφερε να μειώσει δραματικά το πρωτογενές έλλειμμα του 5% το 2010 από 10,4% το 2009. Πρωτογενές πλεόνασμα βρίσκεται στον ορίζοντα.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει χάσει την ανταγωνιστικότητά της σε όρους μοναδιαίου κόστους εργασίας από το πρώτο τρίμηνο του 1999, όπως και όλες οι χώρες της ευρωζώνης εκτός από τη Γερμανία και την Αυστρία, η Ελλάδα έχει υιοθετήσει σημαντική μείωση μισθών και απολαβών, και τώρα βρίσκεται στο άνω ήμισυ των χωρών της ευρωζώνης όσον αφορά την εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια η χώρα έχει διαγράψει σχεδόν το ένα τρίτο του χρέους της και τώρα έχει πολύ χαμηλά επιτόκια στο υπόλοιπο του χρέους της. Η μελλοντική επιτυχία της εξαρτάται από την εφαρμογή δραστικών μειώσεων των δημοσίων δαπανών, πιο αποτελεσματική συλλογή φόρων, καθώς και βελτιώσεις στην παραγωγικότητα.
Υπάρχουν τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις από την έξοδο από το ευρώ και την εκτύπωση νέων δραχμών. Αν μια Ελληνική έξοδος από την ευρωζώνη μοιάζει σχεδόν βέβαιη μετά από τις εκλογές της Κυριακής, θα δούμε ένα πλήρη τραπεζικό πανικό. Οι ελληνικές τράπεζες θα κατέρρεαν αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν λάμβανε έκτακτα μέτρα, ενδεχομένως, κατά παράβαση του καταστατικού της. Η νομισματική ισοτιμία είναι πιθανό να είναι δύο ή τρεις δραχμές για ένα ευρώ, η οποία θα διπλασιάσει ή θα τριπλασιάσει την ελληνική τιμή των εισαγόμενων προϊόντων μέσα σε λίγες ημέρες. Οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της ακίνητης περιουσίας, θα κατέρρεαν. Όσοι μετακίνησαν καταθέσεις τους στο εξωτερικό θα είναι σε θέση να αγοράσουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία φθηνά, γεγονός που οδηγεί σε σημαντική, οπισθοδρομική αναδιανομή του πλούτου της Ελλάδας.
Εκτός από τον πληθωρισμό την πλευρά της προσφοράς, θα υπάρξει πρόσθετος πληθωρισμός αφού η Ελλάδα θα εκτυπώσει δραχμές για να χρηματοδότησει το έλλειμά της. Τέλος, οι επιχειρήσεις δεν θα είναι σε θέση να εισαγάγουν χωρίς να πληρώσουν εκ των προτέρων με σπάνια ευρώ. Τα απαραίτητα αγαθά θα τελειώσουν σύντομα και το εμπόριο θα είναι σε στασιμότητα. Η Ελλάδα θα αναγκαστεί σε μια κρίση πολλαπλάσιας έντασης από τη σημερινή, τροφοδοτώντας περαιτέρω την κοινωνική αναταραχή.
Όμως τρεις βασικές δυνάμεις εργάζονται ενάντια στην παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ. Πρώτον, οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν είναι καλά πληροφορημένοι. Ενώ αισθάνονται την σημερινή τους ταλαιπωρία πολύ έντονα, δεν ξέρουν ή δεν κατανοούν πλήρως τις συνέπειες για τους ίδιους από την έξοδο από την ευρωζώνη. Λαϊκιστές πολιτικοί υποβαθμίζουν αυτές τις τρομερές συνέπειες.
Δεύτερον, ορισμένα ελληνικά πολιτικά κόμματα υποστηρίζουν ότι οι συνέπειες της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα είναι πιο σοβαρές για την ΕΕ από ό, τι για την Ελλάδα. Προτείνουν ένα παιχνίδι της "κότας" με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και απειλούν να καταργήσουν τη συμφωνία της προηγούμενης κυβέρνησης με τους δανειστές της. Αν αυτά τα κόμματα πάνε καλά την Κυριακή και οι απειλές τους γίνουν πραγματικότητα, είναι δύσκολο να δούμε τι θα μπορούσε να σταματήσει μια σχεδόν άμεση έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Οι Έλληνες έχουν επίσης ταυτίσει την ευρωπαϊκή συμφωνία για το χρέος με τη λιτότητα, τις απολύσεις, και τις περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις, λόγω του γεγονότος ότι η ΕΕ, η ΕΚΤ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν τοποθετήσει την προώθηση των αναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων σε δεύτερη θέση, πίσω από τη δημοσιονομική εξυγίανση, όταν θέσπισαν τους όρους για την υποστήριξή τους προς την Ελλάδα.
Υποθέτοντας ότι η λογική θα επικρατήσει την Κυριακή, μια νέα ελληνική κυβέρνηση-κατά πάσα πιθανότητα ένα κυβερνητικός συνασπισμός-θα βεβαιώσει εκ νέου την προσήλωση στο ευρώ και στις υφιστάμενες δανειακές συμφωνίες για την Ελλάδα έως το τέλος του μήνα. Η Ελλάδα θα ζητήσει από την ΕΕ για να απαλύνει τα μέτρα λιτότητας της και να δεσμευτεί σε σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές. Η ΕΕ σε αυτό το σημείο θα πρέπει ανασάνει με ανακούφιση και να συμφωνήσει και για τις δύο αιτήσεις, διότι είναι σαφές ότι η σκληρή λιτότητα από μόνη της δεν θα φέρει σταθερότητα στην Ελλάδα.
Η ΕΕ πρέπει επίσης να βοηθήσει την Ελλάδα να επιτύχει άμεσα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να βελτιώσει ριζικά την ευκολία με την οποία οι επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν, καθώς και για τη μείωση της φοροδιαφυγής, την εξάλειψη της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις και την φιλελευθεροποίηση των αγορών εργασίας και προϊόντων. Πρέπει να τα κάνει όλα αυτά, διασφαλίζοντας παράλληλα την εποπτεία σε όλη την Ελλάδα από τις αρχές ανταγωνισμού, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος και του τομέα της υγείας, και το άνοιγμα της πρόσβασης σε τεχνητά κλειστές αγορές της στον τομέα των μεταφορών, των φαρμακευτικών προϊόντων και της μηχανικής, μεταξύ άλλων.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι απολύτως απαραίτητες για την ανάπτυξη ενός δυναμικού παραγωγικού τομέα στην Ελλάδα προσανατολισμένου στην ποιότητα και τις εξαγωγές. Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να επιστρέψει άμεσα στην πολιτική σταθερότητα για να μπορέσει να προσελκύσει επενδύσεις. Με τη υλοποίηση αυτών των μεταρρυθμίσεων και ένα πρωτογενές πλεόνασμα πολύ κοντά, η ελληνική οικονομία μπορεί να ανακάμψει.
Αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα βελτιώσουν επίσης την ποιότητα της ζωής των Ελλήνων και θα είναι επωφελείς για την υπόλοιπη ζώνη του ευρώ. Αλλά όσο η Ελλάδα αφήνει την πόρτα ανοιχτή στις καταστροφικές συνέπειες της εξόδου από ευρώ, το υπόλοιπο της νομισματικής ζώνης θα πρέπει να ασχοληθεί με τη μετάδοση στην ισπανική, ιταλική και σε άλλες αγορές ομολόγων και τις τράπεζες, μέσω της άμεσης παρέμβασης από την ΕΚΤ. Όπως και στην κατάρρευση της Lehman, μπορεί να υπάρχει ένας αριθμός αγορών που θα πληγούν σοβαρά από μια έξοδο της Ελλάδας και που δεν είναι άμεσα προφανείς. Καθυστέρηση στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, ή άρνηση ότι υπάρχουν, θα κάνει τις επιπτώσεις πιο ακριβές.
Ο κ. Οικονομίδης είναι στο New York University Stern School of Business, ο κ. Ιωαννίδης στο Tufts University, ο κ. Πετράκης στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, ο κ. Στέγκος στο University of Guelph, ο κ. Πισσαρίδης στο London School of Economics και κάτοχος του βραβείου Νόμπελ 2010. Οι συγγραφείς είναι όλοι καθηγητές οικονομικών.
(το παρόν δημοσιεύτηκε στην WSJ στις 14 Ιουνίου 2012 στα Αγγλικά υπό τον πρωτότυπο τίτλο The Future of Greece και μεταφράστηκε εδώ από τον Διηνέκη Ποντικό)
Worse times are coming to the U.S., the politicians at all levels of government are taking money and jobs from various business groups in return for lower business taxes and for taxpayer money to be given to those businesses.
ReplyDeleteWhen someone posts something from the Wall Street Journal, I have to wonder if the is implied especially now that Murdoch runs the paper. I read it for 35 years, but not anymore.
Best of luck to Greece and everyone, we all need it.
It is an opinion piece, not written by the staff of the WSJ.
ReplyDeleteI foresee a lot of Greeks trying to emigrate. They appear to be poised to elect the sort of government Eastern Europe spent half a century trying to get out from under.
ReplyDeleteWatching Newsnight on the BBC, the Germans have said categorically that they will not renegotiate the conditions of the bail out. British analysts suggest that Greece is incapable of taming the trade unions, quelling leftist civil disorder and making structural changes. Greece is headed for default and collapse whether within or without the Euro zone. Some say, the sooner the better it will be for the rest of the Euro, although the future looks doubtful regardless. A Syriza victory would make it easier to expel Greece from the Euro.
ReplyDeleteGreece may be a side show next week as G20 attention turns to much larger Spain, which is bankrupt and cannot afford to borrow. The 100B chucked at Spain last week made matters worse and the ECB says that Spain isnt getting any more. It might suit the IMF to let Greece collapse and to instead chuck its money at Spain, to avoid contagion into Italy and even France.
The British government just chucked 100B at UK banks as a cushion for impending financial chaos abroad. Gordon Brown for his part has accused the Euro governments of allowing an uncontrolled default in Greece.
My guess is that the global economy is collapsing, whatever the politicians do, because of expensive oil. It is an accident of history that countries happened to be bound into a Euro currency when peak oil impacted financially. The collapse would have happened with or without the Euro. The possibility of impending "global collapse" was mentioned in passing on Newsnight tonight. And its not only the economy, governments are collapsing around the world, Egypt, Syria, Greece, Italy. The world may be a very different place sooner than we might imagine possible.
Anyway, enjoy it while you can, thats what I say.
"This was published in WSJ on June 14, 2012 in English"
ReplyDeleteI guess that must be why it was so easy to translate... ;)
While I am not a conservative, I agree with almost everything. Couple of points:
* Greek voters don't trust the two main parties because they were/ are corrupt and led into this mess in the first place, with false promises.
* The ECB has mostly Southern European interests in mind, these days, and will likely support Greece no matter what the North says.
* Unfortunately, Syriza et al. have yet a more powerful bargaining tool: no one can prevent Greece from "printing" their own Euro - i.e., supplying banks with unlimited cash.
In the end, the Euro system is flawed, there are no sufficient controls. I don't buy into this "the entire card house will fall" rhetoric, but it is clear that there are several separate time scales that need to be adhered to also to calm down the markets and prevent further speculation towards the demise of the Euro - both of which increase state interest rates and lead to a further downward spiral.
* In the short run, economic stability and even goals of slight growth must be supported by all means, everywhere in Europe.
* In the mid-term, Euro membership rules and mechanisms need to be clarified and cleaned up.
* For the long run, decisions need to be made and implemented today that continue to secure proper revenue and stabilize state income and reduce debt - mostly by the reduction of corruption and unfair, ingrained market protections, but also buy re-structuring taxes and reducing unjust state benefits.
Vote Golden Dawn. : )
ReplyDeleteI am assuming you are joking.
ReplyDeleteJust what Greece needs (not), a bunch of misogynistic folk who debate politics with their fists (or worse) and don't even have the courage of their convictions to stay to face the consequences. Truly a fast track to Hades. And this guy was military, you expect some self-discipline. What a choice for chief spokesperson! What must the other folk in the party be like if he was their best option.
The frightening thing for Greece is that even after that incident it appears Golden Dawn are returning with 18 seats. And it appears that his behaviour was considered perfectly acceptable to the Golden Dawn.
http://www.guardian.co.uk/world/2012/jun/07/golden-dawn-tv-assault-greece
The lefty Syriza leader looks a spitting image of Wolfy Smith in a suit. LOL @ the Greeks who voted for that lot!
ReplyDeletehttp://www.youtube.com/watch?v=fMKsR_wUSfA
Socialist solution to every proplem: steal tax payers money and give it away. Far left solution to every problem: steal everything and give it away.
Lefties have brought the Euro to bankruptcy, spending other people's money. And the Greek far lefties have come very close to bringing Greece down entirely.
Lefties have brought the Euro to bankruptcy
ReplyDeleteApo,
That seems to contradict the reality that conservatives have done the same - in Greece, Italy, and Spain, for example. In fact, any party just living from false promises, while well-connected through corruption, will in the long run achieve the same outcome under current Euro regulations. What's not to like? Borrow incredibly cheap money, invest in questionable opportunities, rake in the money were it falls, and unload the bad investments to Euro bail-out funds. A win-win situation, and an attitude that does not care about people nor the future of society, nor the country or Europe.
Euro, I hear what you are saying about the 'conservatives'. Consider, government expenditure as a proportion of GDP averaged around 10% in Britain between 1700 and 1900. It rose after WWI and again after WWII and it sits at around 40% of GDP. Most of that is spent on the welfare state - on benefits, the NHS and state education. So we see that Britain has taken on a semi-socialist view of the function of the state to provide services. Other governments in Europe generally spend between half and two thirds of national GDP. By comparison, the 'communist' Cuban government spends 80% of GDP. Clearly even the 'conservatives' are semi-socialist. The Tories may want to reduce tax and state spending a little but they are 90% Labour in their approach to government - not just in morality and culture but in economics too. One might say that Labour and the Tories are the left and right of the semi-socialism left.
ReplyDeleteNow the question is what the effects of this socialism have been, socially and economically. Britain is in a terrible state of welfare. Approaching a quarter of the work force is on sickness benefit. Simply, charity is dysgenic. The state has grossly interfered with natural selection. Industrial welfarism must be one of the worst dysgenic scenerios, promoting the breeding of urban lower classes. Britain will end up a nation of invalids at this rate.
In terms of economics, we need a serious analysis of what effect semi-socialism has had on the development of the capitalist economy. It is quite possible to leave education and medical care to the private sector. Benefits can also be abolished, so that families and individuals have to take responsibility for their own welfare.
What bother me about the EU is that it seems to be developing into a socialist style union, where transfers of wealth are institutionalised into the structure of society. In reality, this means that the Germanic countries pay for everyone else. Again, besides the destruction of nations, cultures and even democracy, the scenario is dysgenic and potentially harmful to the development of capitalism.
Germany needs to pull back from its current mission of replacing democratic nations with a socialist pan-Europe. Having gone to one extreme in living memory, they now go to the other extreme. My hope is that the financial crisis will scupper this scheme and that nations will be forced to slash government expenditure, look to their own national interests and cut back on the socialism, both domestically and internationally. Merkel however wants to gradually 'unite' Europe economically, fiscally and politically. In that sense, she is an arch socialist.
Hopefully the Tories will give Britain a referendum on the EU and we can get out now.
There is an excellent article on the Spiked website which is run by British ex-communists. It gives historical perspective to the Euro crisis, showing how the Euro was set up to bind Germany and as a precondition of German reunification. The present austerity measures reflect traditional EU structures.
ReplyDeleteI wont quote excessively but the entire article should be read. Germany needs to break its chains.
http://www.spiked-online.com/site/article/12574/
Austerity über alles?
[...]
For all this Germany-bashing, the truth is that the EU structures and statecraft that have given us the current crisis only came into being when European powers forced Germany to be a good European with the signing of the Treaty of Maastricht in 1992. This, the first Treaty of European Union, was negotiated as the international political price to be levied on Germany for its reunification. The Euro, created by Maastricht, was self-consciously seen by both the saints of European integration and British Eurosceptics as a way of binding Germany into an order that would prevent it exercising national self-interest.
[...]
The particular character of the postwar German state, long dictated to by foreign powers hostile to reunification, means it has become more bound than any other nation to EU statecraft and institutions. Germany is too weak, not too strong; Berlin is too slavish to the EU. Historically, monetarist austerity is the independent institutional form – through Maastricht’s Stability and Growth Pact – that the EU has taken. Europe’s policies are not German but rather result from the European ‘method’: to ensure that questions of interest are defined by the EU’s bureaucratic statecraft and not political contest or self-interest.
[...]
As I argued in an essay last year, the EU’s crisis stems from a destructive attempt by Europe’s elites to save out-of-date institutions. Greece has been sacrificed to that aim. Now, to sacrifice Germany on the same altar will not only intensify an economic spiral that is leading to a crash; it will push European states father away from principles of democratic accountability. Over the past year, the destruction of the demos in Greece heralded a new and dangerous trend in European politics. The campaign to make Germany give up self-determination to the bureaucratic EU order represents an even more perilous moment.
[...]